BES Hakkında Bilinmesi Gereken Her Şey

Emeklilik hayatını hak ettiği gibi yaşamayı kim istemez! Uzun yıllar çalıştıktan sonra geriye yaslanıp emeklilik planlarını gerçekleştirmen aslında hayal değil. Bu noktada Bireysel Emeklilik Sistemi yani BES, emeklilikteki planlamalara yardımcı olabilir. O halde Bireysel Emeklilik Sistemi’nin ne olduğunu ve birikimlerine nasıl bir katkıda bulunabileceğini açıklayalım.  

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Nedir?

BES, rahat bir emeklilik süreci geçirmek isteyen kişilere aktif çalışma dönemleri birikim yapma imkânı tanıyan ve devlet katkısı ile desteklenen özel emeklilik sistemine denir. Sisteme katılan kişi; aylık, 3 aylık, 6 aylık ya da yıllık olarak bir miktar ödeme ile birikim yapabilir. Bireysel Emeklilik Sistemi’nde düzenli ödemelerin sayesinde birikimlerin değerini kaybetmez ve yatırım fonlarında şekillenir.

BES’ten emekli olmaya hak kazanıldığında ödemelerin nasıl alınacağına da katılımcı karar verir. Ödemeleri tek seferde toplu olarak veya aylık, 3 aylık, 6 aylık, yıllık gibi periyotlarla düzenli olarak almak mümkün. Hatta ödemenin bir kısmını toplu olarak alıp diğer kısmını maaş gibi düzenli almak da bir seçenek.

Otomatik BES Nedir?

Otomatik BES olarak da bilinen Otomatik Katılım Sistemi (OKS); 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren ve çalışanların, işverenleri aracılığı ile BES’e otomatik olarak katılması anlamına gelen bir sistemdir. Bu sayede 45 yaşın altında memur veya işçi kadrosunda olanlar ile SGK kapsamında çalışanlar Otomatik BES’e katılır. Otomatik Katılım Sistemi’ne göre katkı payı, brüt maaşın %3’ü olarak belirlenir. Ayrıca sistemden ilk 2 ay içinde isteğe bağlı olarak çıkmak mümkün.

BES’e Kimler Katılabilir?

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katılmak için eskiden kişinin 18 yaşını doldurmuş olması şartı vardı ancak artık sisteme katılım için yaş sınırı yok. Yani BES’e katılmak isteyenler yaş sınırı olmadan, yasal temsilcileri yoluyla bunu gerçekleştirebilir.

Bireysel Emeklilik Şartları Nelerdir?

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katıldıktan sonra emekli olmak için en az 10 yıl boyunca katkı payı ödemen ve 56 yaşını doldurmuş olman gerekir. Bireysel emeklilikte dilersen 10 yılı veya 56 yaşını doldurduktan sonra da birikim yapmaya devam edebilirsin. Eğer 10 yılı doldurmadan veya 56 yaşını doldurmadan sözleşmeden cayarsan bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin tümünü alamayabilirsin. Yani kişisel sebeplerle sistemden ayrıldığında alabileceğin devlet katkı payının oranı değişir. 
Örneğin, 3 yılı doldurmadan sistemden çıkarsan devlet katkı payından bir gelir elde edemezsin. 3 yılı doldurduktan sonraki süreçte alabileceğin devlet katkı payının oranları ise şu şekilde:

• 3-6 yıl arasında devlet katkı payının %15’i,
• 6-10 yıl arasında devlet katkı payının %35’i,
• 10. yılın sonunda devlet katkı payının %60’ı,
• BES’te 10 yıl süreyi tamamladığında ve sigortalı 56 yaşını doldurduğunda ise devlet katkı payının tamamı alınır.

Bireysel Emeklilik Sisteminin Avantajları Nelerdir?

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin birçok avantajı bulunur. Sisteme giriş yapanlar sadece birikim yapmaz, aynı zamanda devlet katkısı sayesinde yatırım da yapar. Peki, bireysel emeklilik ne işe yarar? BES’in sağladığı avantajlar nelerdir? 

Devlet Katkı Sağlar: Bireysel Emeklilik Sistemi’nde yatırdığınız her yatırımın %30’u kadar da devlet tarafından hesabınıza katkı yapılır. Bu sayede birikimine birikim katarsın. Örneğin BES'e her ay 200 lira yatıran biri, yılın sonunda %30'luk devlet katkısıyla birlikte toplam 3 bin 120 lira elde etmiş olur.
Yatırım Disiplini Verir: Yatırım yapmak, birikim sağlamak senin için kolay değilse BES size uygun olabilir. BES’e katılım sağlandığında ekstra ödeme yapmana gerek kalmadan aylık gelirinden belli bir miktar katılım payı, otomatik olarak BES hesabına aktarılır.
Birikime Ara Verilebilir: Hayatının her döneminde finansal durumun sabit kalmayabilir. Böyle bir zamanda yatırım yapmak senin için bir öncelik olmayabilir. Durumunu dengeye kavuşturana kadar yatırım yapmaya ara verebilir veya yatırdığın katkı payını yapılandırabilirsin.
Emeklilikte Ek Gelir Sağlar: Emekli olmadan önce BES’e yatırarak biriktirdiğin katkı payları, emekli olduğunda ek bir gelir kaynağı olur. Böylece emekli olmadan önce sahip olduğun yaşam standartlarını emeklilik yıllarında da korumuş olursun. Ayrıca alacağın BES ödemesini, dilediğin miktarda ve zamanda isteyebileceğini unutma.

Bireysel Emeklilik Sisteminin Eksileri Nelerdir?

BES’e katılmak bazıları için biçilmiş kaftan olsa da bazıları için çok iyi bir seçenek olmayabilir. Burada gelecek planların, yatırım anlayışın veya kişisel tercihlerin devreye girebilir. Bu nedenle Bireysel Emeklilik dezavantajlarını belirtelim.

• Bireysel Emeklilik Sistemi, en az 10 yıl süre boyunca sistemde kalmanı gerektiren bir sistemdir. Bu süre dolmadan sistemden çıkış yapman durumunda devlet ciddi bir kesinti yapar. Yani BES, kısa vadeli yatırımlar için pek de uygun olmayabilir.
• Fonların iyi yönetilmemesi durumunda istediğin oranda gelir elde edemeyebilirsin.
• Bireysel emeklilik şirketleri yönetim kesintileri yapar. Bu yönetim giderlerinin oranları dönemden döneme göre değişir.

BES İptali Nasıl Yapılır?

Bireysel Emeklilik Sistemi’ni dilediğinde iptal edilebilirsin. İptal işlemi, BES sözleşmesinin yapıldığı banka ya da sigorta şirketinin iptal şartlarına göre gerçekleştirilir. Bu nedenle anlaşmanın olduğu şirketin müşteri hizmetlerini arayarak veya sitesini ziyaret ederek BES’i iptal edebilirsin. BES İptali hakkında daha detaylı bilgi almak için tıkla.

BES İptalinin Mümkün Olduğu Diğer Durumlar Neler?

Bireysel Emeklilik Sistemi iptali, kişisel sebepler dışında ölüm ve sakatlık gibi durumlardan dolayı olabilir.

• Ölüm Hali: Sistem katılımcısı emeklilik hakkını elde etmeden yaşamını kaybederse o güne kadar elde edilen toplam birikim tutarı BES’in yapıldığı şirket tarafından mirasçılara ödenir.
• Sakatlık Hali: BES’e bağlı kişi, emeklilik hakkını elde etmeden kaza ya da hastalık sebebiyle sakat kalırsa sistemden ayrılabilir. Bu durumda bireysel emeklilik şirketi, o güne kadar elde edilen toplam birikim tutarını katılımcıya öder.

Birden Fazla BES Sözleşmesi Yapılabilir mi?

BES’e katılanların veya katılmayı düşünenlerin sıklıkla sorduğu sorulardan biri de birden fazla BES sözleşmesinin yapılıp yapılamadığıdır. Birden fazla BES sözleşmesi yapmak mümkün. Tarihi eski olan sözleşme, emeklilik haklarından faydalanabilmen için yeterli. Hesaplarını birleştirmek için ise sözleşme yaptığın şirkete, bunu istediğine dair bir talepte bulunman gerekir.

Birden fazla BES sözleşmen olması durumunda eski sözleşmeyi iptal etmek istiyorsan şuna dikkat etmelisin: Emeklilik tarihin, en eski tarihli sözleşme baz alınarak belirlenir. Bu nedenle eski tarihli sözleşmeyi iptal ettiğinde, bu sözleşmeyle geçirdiğin zamanı kaybedersin.

BES’le Kendini, Hayat Sigortası ile Sevdiklerini Garanti Altına Al!

BES’e katıldığında ödeyeceğin katkı payları ve alacağın devlet katkısı sayesinde emeklilik yıllarında rahat bir hayat yaşayabilirsin. Peki, aileni de güvence altına almak istemez misin?

Hayatta kötü durumlarla karşılaşma ihtimalin her zaman var. Böyle bir durumda ailenin geleceğini garanti altına almak için Hayat Sigortası ile önceden belirlemiş olduğun limit ve teminatlarla çözüm bulabilirsin. Hayat Sigortası hakkında ayrıntılı bilgi almak için “Hayat Sigortası Nedir?” başlıklı yazımıza göz atabilir, kendine ve sevdiklerine daha güvenli bir gelecek hazırlayabilirsin.