Engelli Raporu ile Araç Alımı ve Şartları Nelerdir?
Vatandaşın %40 ve %90 gibi engel oranlarına göre engelli raporu ile araç alımı işlemlerinde öne çıkan koşullar değişiklik gösterebilmektedir.
Sürücü belgelerini ilk kez alacak veya yenileyecek kişilerin, herhangi bir sağlık sorunları olmadığını belgelemeleri gerekir. Bu amaçla belirli başvuru aşamalarının ardından yetki sahibi kurumlarca sürücü sağlık raporu düzenlenir. İçeriğin devamındaki bilgilerle ehliyet için sağlık raporu nereden, nasıl alınır konusunda fikir sahibi olabilirsiniz.
Ehliyet için sağlık raporu nereden alınır sorusuna verilebilecek öncelikli cevap, aile sağlık merkezleri, devlet ve üniversite hastaneleridir. Rapor için ayrıca T.C. Sağlık Bakanlığı ruhsatlı özel sağlık kurumlarına başvurulabilir. Bu kapsamda özel hastaneler, tıp merkezleri, poliklinikler ve muayenehaneler stajyer sürücülere ve ehliyetlerini yenilemek isteyenlere sağlık raporu verir.
Ehliyet almak için gerekli sağlık raporu, aile sağlığı merkezinde görevli doktorlar tarafından verilir. Özel sağlık kurumlarında ise bu görevi, genelde pratisyen hekimler üstlenir. Ancak belge düzenlenmesine yönelik başvuruyu değerlendiren doktor, gerekli görmesi halinde sürücüyü ilgili uzmanlık dallarının bulunduğu sağlık kuruluşuna sevk edebilir.
Yönlendirilen sağlık kuruluşundaki değerlendirme; iç hastalıkları (dahiliye) bölümü tarafından yapılır. Birinci basamak konumundaki doktorun talebine göre değerlendirme sürecine genel cerrahi, KBB (kulak, burun, boğaz), nöroloji, göz sağlığı ve hastalıkları, psikiyatri (ruh sağlığı) bölümleri dahil olabilir.
Ehliyet için sağlık raporu almak isteyen kişiler açısından en pratik seçenekler arasında sağlık ocakları bir diğer adıyla aile sağlık merkezleri bulunur. Bu açıdan “Sağlık ocağı ehliyet için sağlık raporu veriyor mu?” sorusuna evet cevabı verilebilir. Bu amaç doğrultusunda güncel mevzuatta belirtilen prosedürler yerine getirildikten sonra bağlı olunan aile hekiminden destek alınabilir.
Sağlık ocağında ilgili hekimle başvuru sonrası durum hakkında güncel bilgi almak en sağlıklısıdır. Sağlık kontrolünde çıkan sonuçlara göre aile hekimi sonraki adım için başvuru sahibini yönlendirecektir.
Ehliyet için aile hekiminden sağlık raporu alma amacıyla kişisel sağlık bilgi formu ile başvuru zorunludur. E-devlet üzerinden "Kişisel Sağlık Bilgi Formu" doldurulmalıdır. Aksi halde, yani form doldurulmadan başvuru yapılması halinde ehliyet muayenesi başlatılamaz. Stajyer ehliyet alacak veya yenileme yapmak isteyen kişi formu teslim ettikten sonra doktor bilgileri kontrol eder. Böylece olası eksikler hızlıca giderilebilir.
Bilgi kontrolünün hemen ardından doktor, başvuru sahibine sağlık durumuyla ilgili çeşitli sorular yöneltebilir. Sorulara verilen cevaplar ve formdaki bilgiler baz alınarak bazen ek görüş alınması gerekebilir. Sürücüler, başvuru yaparken ayrıca hangi tür ehliyet için rapora ihtiyaç duyduklarını belirtmelidir. Çünkü aile hekimi tarafından ehliyet sınıfına göre 2 farklı türde rapor hazırlanır. 1. ve 2. grup sağlık raporları özelindeki sınıflandırma şöyledir:
Sürücü sağlık raporu alma süreci, bilgi formunun doldurulması ile başlar. E-devletten alınabilecek "Kişisel Sağlık Bilgi Formu" için ilk akla gelen soru, “Ehliyet için kişisel sağlık bilgi formu nasıl doldurulur?” şeklindedir. Söz konusu form, ehliyet alacak/yenileyecek kişinin fiziksel ve zihinsel durumunu beyan ettiği 7 farklı bölümü bünyesinde barındırır. Bölüm bazlı olarak sürücü belgesi için kişisel sağlık bilgi formu doldurma adımları şu şekilde listelenebilir:
“Ehliyet için sağlık raporu e-Devlet'ten alınır mı?” sorusu, ilk kez ehliyet alacak veya yenileme yapacak sürücülerin merak ettikleri bir diğer konudur. Platform üzerinden doğrudan rapor verilmesi söz konusu değildir. Ancak 1 Ocak 2020 tarihinden itibarıyla yeni ehliyet alacak veya belgelerini yenileyecek kişilerin başvurularını e-Devlet üzerinden yapmaları gerekir. Bu detayın es geçilmesi halinde ehliyet için sürücüye sağlık raporu düzenlenemez.
Sağlık raporu için e-Devlet’ten başvuru şu şekilde yapılır:
1. Kullanıcı bilgileri ile platforma giriş yapılır.
2. Arama bölümüne “Kişisel Sağlık Bilgi Formu” yazılıp “Yeni Başvuru” seçeneğine tıklanır.
3. Yönlendirilen ekranda bilgi formu doldurulur.
Kan grubu, ehliyet üzerinde yer alan temel bilgilerdendir. Doğal olarak ilk kez ehliyet alacak veya yenileme yapacak bazı sürücüler, “Ehliyet için sağlık raporunda kan tahlili yapılır mı?” sorusunun cevabını merak edebilir. Kişinin kan grubu kartı varsa bu soruya kısaca “Hayır” şeklinde yanıt verilebilir. Çünkü kişinin kan grubunu doğru şekilde bildiği varsayılır.
Ancak kişi kan grubundan emin değilse, raporu düzenleyecek doktor tahlil yapılmasına karar verebilir. Özel sağlık kurumlarında kan tahlili, aynı gün içerisinde sonuçlanabilir. Başta aile sağlığı merkezleri olmak üzere devlete bağlı sağlık kurumlarında yapılacak tahlilin sonucunun alınması ise laboratuvarın yoğunluğuna göre değişkenlik gösterebilir.
Ehliyet için verilen sağlık raporunun geçerlilik süresi, grup bazında değişkenlik gösterir. Yürürlükteki mevzuata göre 1. grubu oluşturan M, A, A1, A2, B, B1, BE, F sınıfı ehliyetler için düzenlenen sağlık raporları, 10 yıl geçerlidir. 2. grup (C, C1, C1E, CE, D, D1, D1E, DE, G) sağlık raporlarının geçerlilik süresi ise 5 yıldır. Tüm bu koşullardan bağımsız olarak yeni ehliyet alan kişilerin 2 yılın ardından yeniden sağlık raporu almaları gerekir.
Sürücü sağlık raporu almak için gerekli belgeler şunlardır:
Görme bozukluğu olan kişilerin “Sürücü Olur” raporu alabilmeleri için muayenede lens veya gözlüklerini yanlarında bulundurmaları gerekir. Bu detaya dikkat edilmemesi sürecin uzamasına neden olabilir.
Ehliyet yenileme için sağlık raporu alınabilecek yerler, ilk kez sürücü belgesi alma aşamasında başvurulanlar ile aynıdır. Kaybolma veya çalınma gibi nedenlerle yeni ehliyete ihtiyaç duyan kişiler, aile sağlığı merkezleri aracılığıyla sağlık raporu alabilir. Alternatif olarak devlet ve üniversite hastaneleri ile bakanlıkça ruhsat verilen özel sağlık kurumlarına da başvuru yapılabilir. Tabii başvuru öncesinde e-Devlet’ten kişisel sağlık bilgi formunun doldurulması gerektiği unutulmamalıdır. Yukarıdaki bilgiler ehliyet yenileme için sağlık raporu işlemleri için de geçerlidir.
2024 sürücü belgesi sağlık raporu ücreti, hangi kurumda düzenlendiğine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Rapor, aile sağlığı merkezilerinde ücretsiz düzenlenir. Ancak özel sağlık kurumlarına başvurulması durumunda katkı payı ödenmesi gerekebilir. Benzer durum, aile hekimliğine gidip sağlık sorunu olması şüphesiyle devlet veya üniversite hastanelerine sevk edilen kişiler için de geçerlidir.